DISCUSSIE MIL: Hoe lang blijft onze hobby nog bestaan ?

[Iwan Bogels]

In de jaren '80 kende onze hobby hoogtijdagen. Nederland had zelf een dozijn militaire vliegvelden en ook in de nabije omgeving wemelde het van de Duitse, Engelse, Belgische en Amerikaanse velden. Er was een enorme diversiteit aan vliegtuigtypen, en die vlogen dan ook nog eens de pannen van het dak. Deployments en squadron rotations waren aan de orde van de dag, maar ook op gewone dagen vlogen er tientallen lokale kisten en was het niet vreemd om een flink aantal bezoekers te kunnen noteren. Soms wist je van gekkigheid niet waar je naartoe zou gaan, zoveel aanbod was er voor de liefhebber.

Maar tijden veranderen. Drastisch zelfs !

Nederland heeft nog maar zes operationele militaire vliegvelden en slechts een stuk of 80 F-16's. De Engelsen zijn weg bij onze grens en het Amerikaanse contingent in Europa is gedecimeerd. De laatste squadron rotation die ik me kan heugen is van vorige eeuw, en onlangs is het laatste "standaard uitje" (de TLP) naar Spanje verhuisd. En als je je dan afvraagt wat er dan nog wel aan leuks te beleven is dan staat het huilen je nader dan het lachen.

De laatste Duitse Phantoms die nu nog goed zijn voor een dagtrip naar Wittmund ondergaan binnenkort hetzelfde lot als die mooie Franse Mirage F1's op Reims: Uitfasering en sluiting van de velden. De Engelsen hebben bekend gemaakt dat de verschrootmachine in gereedheid wordt gebracht om binnen enkele maanden de Harrier naar de "Eeuwige Vliegvelden" te sturen, en de Fransen verjagen de Mirage 2000's van Cambrai zodat dit veld gesloten kan worden.

Als je binnen 500 km van Utrecht een beetje aardig militair vliegveld zoekt voor een normaal dagtripje dan zijn er nog maar enkele opties:

Volkel (81 km)
Gilze-Rijen (84 km)
Leeuwarden (160 km)
Kleine Brogel (139 km)
Geilenkirchen (181 km)
Nörvenich (237 km)
Florennes (272 km)
Wittmund (296 km)
Spangdahlem (327 km)
Cambrai (312 km)
Büchel (329 km)
Ramstein (446 km)
Reims (448 km)

De andere velden liggen meer dan 500 km van Utrecht af.

Van bovenstaande dertien velden gaan er binnen afzienbare tijd nog eens drie dicht. Dus voor een los dagje langs het hek blijft er straks slechts een keuze uit tien velden. Vijf F-16 velden, één veld met Tornado's, één met Eurofighters en verder een AWACS-veld, een grote transportbasis en een heli hei. Natuurlijk zijn er voor de welwillenden meer opties, met name als je bereid bent om een overnachting te pakken of zelfs de hele week eropuit te trekken. Maar voor mensen met een reguliere baan en doorsnee gezinsleven wordt de drempel wel erg hoog om even onvoorbereid een dagje kerosine te gaan snuiven.

Ik verwacht dan ook dat het aantal hobbyisten snel (verder) zal afnemen, en dat alleen een klein groepje die-hards zal overblijven. De meesten zullen vervallen tot dagjesmensen, of zelfs helemaal vervreemden van onze geliefde hobby. Dat is mijn prognose. Wie deelt mijn mening, of overtuigt me dat ik een zwartkijker ben ?

Benieuwde groet,
Iwan

[evhest]

Als je het lijstje hierboven aanvult met wat er tot een jaar of 15 geleden nog was aan vliegvelden, dan slaat de schrik je om het hart. Ik heb mijn Canon 300mm prime en 1,4 extender inmiddels verkocht omdat ze te lang ongebruikt in de tas bleven zitten. Ik ben van vrij fanatiek spotterfotograaf verworden tot liefhebber - en ik lig er niet wakker van.

[Coati]

He Iwan,

Ik denk dat het komt door je referentiekader, dat je het wat zwart inziet. Als je referentie de hoogtijdagen van de jaren 80 is, dan is alles minder vandaag de dag. Ik denk zelf dat een nieuwe generatie eerder genoegen neemt met veel minder. Ik herinner mij dat ik met enkele vrienden op Emmen stond in 1994, stuk of veertig kisten daar gezien in een ochtend (incl. Hunters, Mirages, P-3s Hawks etc etc). Stond daar een kerel te klagen dat het vroeger zoveel beter was met de Venoms en Vampires. Alsof ik daar toen een boodschap aan had!

Vergeet ook niet dat de mogelijkheden om verder te reizen gigantisch is verbeterd en goedkoop is geworden. In mijn begindagen was het ondenkbaar om voor een paar tientjes een vliegtuig te pakken naar de UK, Zwitserland of Italië, dat kan nu wel.

Dus een nieuwe generatie moet vliegtuigen van wat verder halen, maar heeft ook de mogelijkheden. Kijk maar waarom busreizen vrijwel niet meer bestaan, bijna iedereen heeft eigen mogelijkheden om ergens te komen.

Dus nee, ik deel je pessimisme niet. We moeten gewoon genoegen nemen en genieten van wat er nu te zien is, en niet teveel terugkijken naar de "goede oude tijd". Want die komt toch nooit meer terug. Er is nog zoveel te zien. Misschien wat meer focus op Airshows om wat meer te kunnen zien, maar als ik mijn handen vrij had (en er zin in zou hebben), dan kan ik een aardig programma samenstellen in de zomer.

Ja, Harriers naar de schroothoop, maar er worden nog zat Eurofighters en JSFen afgeleverd. Of wellicht leuk om eens op Boscombe Down te kijken voor wat aparte kisten. Of een weekendje Ramstein. Genoeg te doen m.i., als je de lat maar niet te hoog legt kan je er nog plezier aan hebben ook!

Groet Joost

[Arjan]

Nou ja, pessimisme is inderdaad een beetje overdreven, maar heel vrolijk wordt je er ook niet van. Vooral niet als je een hart voor historie hebt. Maar dat is dan weer een andere kant van de hobby. Je kan het natuurlijk ook zien alsof er meer historie bij komt.

Daarnaast zijn er een aantal andere dingen, er zijn meer spottersdagen, de luchtmachten zijn opener en toegankelijker en tja, er zijn dit jaar toch ook twee grote oefeningen gehouden in Nederland. Helemaal saai kan je het niet noemen.
En tja, ik wil ook wel graag al die velden terug.....maar ik heb maar 30 vakantiedagen. Ik ben bang dat ik het niet helemaal zou redden om ze allemaal te bezoeken of uberhaupt om zo maar langs te baan gaan staan. En ja, ze leverden overal veel meer bezoekers op, dat wel. Het heeft zijn voors en tegens. Het is allemaal ook wel jammer, maar ik ben wat kieskeuriger geworden met waar ik naar toe ga en ik moet zeggen dat ik mij dan op die dagen toch ook niet erg verveel.

[Hurricane]

Denk dat kwaliteit sterk boven kwaliteit zal komen te staan komende jaren.

JA, er gaan steeds meer velden dicht (binnen niet al te lange tijd zal zelfs de sluiting van of LWD of VKL aan de orde gesteld worden; ook lange tijd ondenkbaar geacht), multifunctioneel word een kernwoord dus variatie in types word minder, de stimulance voor landen om met gewaagde types te komen word ook minder, speciale camo's zijn ook retro -> grijs is de nieuwe stijl.

Nee, er blijven nog steeds classic types vliegen maar je moet er meer naar gaan zoeken. De toegankelijkheid blijft in veel gevallen gewaarborgd en via het internet kan je bijna alles in detail voorbereiden (via google earth kan je je plek letterlijk uitstippelen en dan de chase en hunt voor de movements en lokale condities), de eerder genoemde spottersdagen komen ook steeds meer naar voren. Verder stimuleerd dit juist weer tot nieuwe trips naar voorheen ondenkbare landen.

@ Arjan; we hebben dit jaar 3 major excersizes gehad (FrisianFlag, FWIT & TigerMeet)

[ehusmann]

Ik denk dat het komt door je referentiekader, dat je het wat zwart inziet. Als je referentie de hoogtijdagen van de jaren 80 is, dan is alles minder vandaag de dag. Ik denk zelf dat een nieuwe generatie eerder genoegen neemt met veel minder. Ik herinner mij dat ik met enkele vrienden op Emmen stond in 1994, stuk of veertig kisten daar gezien in een ochtend (incl. Hunters, Mirages, P-3s Hawks etc etc). Stond daar een kerel te klagen dat het vroeger zoveel beter was met de Venoms en Vampires. Alsof ik daar toen een boodschap aan had!

Toen hadden we nog 150 kisten in drie dagen in Zwitserland en die man maar de goede oude tijd aanhalen van de 'honderden Vampires'.
Begin jaren '90 klaagden wij dat we de goede tijd van de Phantoms, Starfighters en F-5en hadden gemist. Als ik in de historische fototopics kijk dan denk ik dat de mensen in de jaren '80 klaagden dat ze de jaren '70 weer niet hadden meegemaakt etc etc.

Ergens hoort het klagen er dus wel bij, maar je kan ook nog twee positieve kanten zien:
1) Erg veel minder kan het nu niet meer worden...
2) Civiel wordt alleen maar meer en daar lijken ook weer gouden tijden aan te breken qua diversiteit.

Dus begrijp ik je, absoluut. Het wordt minder en puur militaire spotters wordt het niet makkelijk gemaakt. Maar plezier uit je hobby halen is een keuze. Je kan ervoor kiezen je hobby op een andere manier uit te voeren.

Erwin

[lappie]

Hoi Iwan,

Het aantal oefeningen en open dagen zal ook mee gaan dalen. Daarnaast komt dan ook nog eens dat eenheden van een groter geografisch gebied meedoen, wat de kans dat een oefening dichtbij nederland wordt gehouden nog verder doet afnemen.
Na de TLP verplaatsing, en met het horen van de sluiting van Cambrai en Reims (voor mij dichterbij) voelde het wel een beetje het einde moet ik eerlijk zeggen.
Als ik dan eens kijk naar afgelopen jaar valt het me niet tegen:
sep2009 Kleine-Brogel : Tiger Meet
okt2009 Dijon : Saoudi F-15's!
okt2009 Deci, Sardinie : Israelische F-15s (ik heb series gedacht te gaan met Ryanair/of Easyjet, en het zou me minder kosten als met de auto naar Dijon!)
apr2010 Leeuwarden oefening
jun2010 Orange /Istres / Hyeres. (Singapore, India, en US Navy spul)

De afstand is groot, dat wel. Maar nu hebben we internet om goedkoop(er) hotels en tickets te vinden. Iets wat vroeger niet was, en, toegegeven, niet nodig was omdat er toch genoeg in de buurt was.

En verder komt het natuurlijk voornamelijk omdat je bent gestopt met kodachrome-rolletjes te verkopen (hihi)

groeten, Mark

[mailman]

Tja Iwan, ik begrijp precies wat je bedoelt...

Zelf ben ik begonnen met spotten tijdens (of beter gezegd: door) de TAM ' 84 op Gilze-Rijen. Dat was nu precies zo'n oefening waarvan je nu zou willen dat ze weer terug zouden komen. En als ik zo eens terugkijk in mijn boekje waren er dagen waarop een dagje tienertoer + fietsen naar Wildenrath en Brüggen meer kisten opleverde dan de gemiddelde open dag tegenwoordig...

Maar aan de andere kant kun je met een beetje voorbereiding nog steeds leuke dingen scoren, zelfs als er geen grote oefeningen op de Nederlandse velden plaatsvinden. Door de berichten op het messageboard goed in de gaten te houden pik ik behoorlijk wat visitors mee op de diverse Brabantse velden. Mijn lidmaatschap van GRAS levert leuke basisbezoeken op. (Applaus voor Gijs!!! Klasse jongen!!) Verder scheppen de al eerder genoemde lowcost airlines mogelijkheden om oefeningen of airshows te bezoeken die voorheen voor de meeste mensen onbereikbaar waren. En dan heb je nog de commerciële clubs die geheel verzorgde spottersreizen aanbieden.

Door van al deze dingen gebruik te maken kom ik toch aan mijn trekken, al heb ik soms nog wel heimwee naar de tijd dat je met z'n allen aan het hek stond en vol spanning stond af te wachten of er nog wat kwam en zo ja, wat.

Conclusie: ik begrijp exact wat je bedoelt, maar ik deel je pessimisme (nog) niet.

Groeten,

Arjan

[Arjan]

En tja, om eerlijk te zijn. Onze luchtmacht is heden meer gevarieerd dan bijvoorbeeld in 1990;

Toen hadden wij bijvoorbeel 8 types vliegen ;
PC-7
Bo-105
Al-III
Lynx
P-3C
Fokker 27
NF-5
F-16

Nu in 2010 hebben wij 12 Types....goed de Fokker 50 gaat eruit, of is dat zelfs al en de Lynx zal ook snel volgen...;
PC-7
F-16
Cougar
AH-64
CH-47
Fokker 50
C-130
KDC-10
Gulfstream
AB-412
NH-90
Lynx


Alleen hadden wij van alles meer..........., blijft schrijnend. Zeker als je naar de inkrimping van de luchtmachten om ons heen kijkt. Valt mij nog steeds op trouwens dat Spanje nog steeds zo een grote luchtmacht heeft!

[Snipes]

Ik denk dat het er inderdaad een beetje aan ligt, wanneer dat men begonnen is met spotten. Ik zelf ben in 1989 begonnen met spotten en ging toen regelmatig tienertoeren. Lekker op de fiets naar Brüggen of Hopsten, of naar Leeuwarden. Of vanuit huis(toen Nieuwegein) op de fiets naar Soesterberg, omdat daar altijd wel wat te beleven was...
Veel meer deployments, oefeningen of gewoon visitors.
Bij mij is het allemaal veel minder geworden, eigenlijk nog maar het bezoeken van een aantal airshows(die straks ook een jaar wordt overgeslagen bij de KLu). Bij mij heeft het ook te maken met mijn persoonlijke situatie. Verhuizen, samenwonen, ander werk, een kindje, een hond, noem maar op. Er is dus voor mij veel minder tijd om de hobby uit te oefenen(daarbij ook nog eens andere hobby's).
Het fanatiek spotten is bij mij ook daardoor minder geworden. Maar ook het feit dat gewoon een dagje naar een veld "in de buurt" niet meer de moeite waard is, heeft daartoe bijgedragen.
Vroeger was het nummertjes schrijven en die allemaal bij houden in je database. Nu is het alleen fotograferen...
...en dat laatste ben ik me meer in aan het verdiepen. Wil de hobby een nieuwe impuls geven, door te beginnen met een nieuwe camera. En dan maar fotograferen wanneer het uitkomt, en misschien maar wat meer civiel op de plaat zetten...
Kortom, er is inderdaad een hoop veranderd helaas, en we zullen verder moeten reizen voor die bijzondere kist, maar wie weet is het over 25 jaar wel weer beter geworden...de tijd zal het leren!

[SquAdmin]

Ik denk dat de hobby wel voort zal bestaan, maar door minder mensen beoefend zal worden (en dan heb ik het over mil spotten). Tekenend waren de wachtrijen bij de NTM: de poortjes waren in leeftijdscategorieen verdeeld en het werd akelig duidelijk hoe weinig jonge aanwas er is. Daarmee zijn we een vergrijzend gezelschap dat heel langzaam uitsterft...

[herky]

Als je alleen operationeel fotografeert wordt de spoeling inderdaad wat dun binnen 500km.
Maar voor open dagen, vliegshows en warbird event liefhebbers er er nog genoeg te doen. Het is maar wat je voorkeur ligt.
Ik vermaak me tot nu toe best met de diverse shows e.d.

Vergeleken met de jaren zeventig en tachtig zijn de hoogtijdagen qua aantallen en diversiteit inderdaad voorbij en zullen ook niet wederkeren.
Maar sinds er het op gebied van fotografie veel veranderd is ligt bij mij de nadruk meer op de kwaliteit dan de kwantiteit.

[aviodromefriend]

Als je binnen 500 km van Utrecht een beetje aardig militair vliegveld zoekt voor een normaal dagtripje dan zijn er nog maar enkele opties:

Volkel (81 km)
Gilze-Rijen (84 km)
Leeuwarden (160 km)
Kleine Brogel (139 km)
Geilenkirchen (181 km)
Nörvenich (237 km)
Florennes (272 km)
Wittmund (296 km)
Spangdahlem (327 km)
Cambrai (312 km)
Büchel (329 km)
Ramstein (446 km)
Reims (448 km)

De andere velden liggen meer dan 500 km van Utrecht af.

In ieder geval mis ik Eindhoven en mijn thuisveld De Kooy in dit rijtje.

[Stratofreighter]

(On)Volledige lijstjes/rijtjes of niet ...

...feit blijft dat het sluiten van vele vliegbases zeker geen goede ontwikkeling is voor de hobby.

Veel huidige enthousiastelingen zijn opgegroeid "op fietsafstand van" een vliegbasis -of vliegveld.
Daar hebben ze al op jonge leeftijd "the bug" te pakken gekregen. En ze hoefden er weinig voor te doen om hun "begeerte te voeden".

Het kostte weinig moeite en zeker ook vrijwel geen geld om als middelbare scholier (of misschien zelfs basisschoolleerling) naar een plek te gaan om daar vliegtuigen te gaan bekijken.

Kom daar nu maar eens om! Een Twentse schooljongen kan nu niet meer zomaar "even fietsen" naar waar al die overvliegende toestellen vandaan komen. Het dictstbijzijnde actieve veld ligt tientallen kilometers verderop.

Valkenburg? Het dichtstbijzijnde vliegveld voor een jongen/puber uit de omgeving Leiden is nu Schiphol, en dat fiets je niet "even".

Scholieren uit de omgeving Utrecht moeten nu ook aardig ver gaan reizen voor een beetje vliegveld. Nee, Hilversum met haar lichte luchtvaart spreekt de meesten niet echt aan helaas...

En als je dan naar je lokale veld zou gaan (al dan niet met je vader tijdens een kort ritje met de auto) dan gebeurt er vrijwel niks.

Kortom, het gaat nu al in de "vormende leeftijd" fout. Als er niet gezaaid wordt valt er ook weinig te oogsten...

En dan heb ik het nog niet eens over "de concurrentie" van computerspelletjes, internet en andere al dan niet multimediale bezigheden.

Kortom, leuk dat de huidige al dan niet "(jong)volwassenen" met een redelijk gevulde beurs nu veel verder kunnen reizen dan vroeger, maar de hen opvolgende generatie gaat nu niet echt uit de verf komen...

[Iwan Bogels]

In ieder geval mis ik Eindhoven en mijn thuisveld De Kooy in dit rijtje.

Als je binnen 500 km van Utrecht een beetje aardig militair vliegveld zoekt.....

Nee hoor, goed lezen.... Melsbroek, Bierset, Bentlage, Koksijde en Keulen-Bonn staan er bewust ook niet tussen.....

Doej,
Iwan